Pielęgniarstwo XXI wieku

Samoleczenie chorób przewlekłych: analiza koncepcji

Pielęgniarstwo XXI wieku Vol.21, Nr 2(79)/2022, 115-122

10.2478/pielxxiw-2022-0006

© 2022 Uniwersytet Medyczny w Lublinie. This is an open access article distributed under the Creative Commons Attribution-NonComercial-No Derivs licence (http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/)

Aneta Brygida Jędrzejewska , Barbara Janina Ślusarska , 
Grzegorz Józef Nowicki 

 Department of Family and Geriatric Nursing, Faculty of Health Sciences, Medical University of Lublin/Zakład Pielęgniarstwa Rodzinnego i Geriatrycznego, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny w Lublinie

Streszczenie

Wstęp. W związku z pandemią koronawirusa mającą swój początek w 2019 roku, która wpłynęła na objęcie opieką pielęgniarską pacjentów przewlekle chorych, samoopieka pacjentów wzrosła dzięki zastosowaniu nowoczesnych technologii. W celu wspierania samodzielnego zarządzania pacjentów chorobą przewlekłą, niezbędne jest przeanalizowanie i wyjaśnienie pojęcia samoopieki przed zastosowaniem go w praktyce.

Metody. Przegląd piśmiennictwa w bazach Web of Science, PubMed, CINAHL, ScienceDirect, Sage Journals, MEDLINE, Cochrane, biblioteczne bazy danych oraz Google Scholar i COBISS, używając słów kluczowych „koncept”, „samoopieka”, „choroba przewlekła” i „pielęgniarka”. Uwzględniono badania metodami jakościowymi, ilościowymi i mieszanymi. Książki i streszczenia związane z wybraną tematyką w języku angielskim zostały zaliczone w poczet piśmiennictwa. Badania zostały uszeregowane zgodnie z hierarchią dowodów. Wykorzystano analizę koncepcji autorstwa Cutcliffe i McKenna.

Wyniki. Spośród 2974 znalezionych badań, 31 zostało włączonych do analizy. Zidentyfikowano siedem atrybutów: ocena sprawności fizycznej i objawów emocjonalnych, reakcja na zmiany, konsultacje z lekarzem, komunikacja, cele, dbałość o skuteczność leczenia, i świadomość sytuacji. Do uwarunkowań należą nauka, motywacja, nawyki, kulturowe i religijne wartości, poczucie własnej skuteczności, umiejętność czytania i pisania. Koncepcja konsekwencji obejmuje poprawę wyników klinicznych i jakości życia pacjentów oraz zmniejszenie kosztów zdrowia publicznego.

Wnioski. Ponieważ opieka pielęgniarska coraz bardziej skupia się na samodzielnym radzeniu sobie z chorobą, a nie tylko na leczeniu, pacjenci coraz częściej używają różnych technik do samoopieki. Poprzez włączenie tego konceptu w nowoczesną technologię, możemy przyczynić się do opieki nad pacjentem.

Słowa kluczowe: przewlekle chorzy pacjenci, opieka zdrowotna, dbanie o siebie, samozarządzanie.

Abstract

Introduction. Due to coronavirus disease 2019, which affected the provision of nursing care to chronic patients, the self-management of patients has increased through the use of modern technology. To support the self-management of chronic patients, it is essential to analyze and clarify the concept of self-management before using it in practice.

Methods. A literature search was performed in the Web of Science, PubMed, CINAHL, ScienceDirect, Sage Journals, MEDLINE, Cochrane Library databases, in addition to Google Scholar and COBISS using the keywords “concept,”“self-care,”“chronic disease,” and “nurse.” Qualitative, quantitative, and mixed methods research, books, and abstracts, related to the selected concept in English were included in the review. Studies were ranked according to the hierarchy of evidence. Concept analysis by Cutcliffe and McKenna was used.

Results. Of the 2974 identified studies, 31 were included in the analysis. Seven attributes were identified: assessment of physical and emotional signs and symptoms, response to changes, consultation with the health care provider, communication, goals, attention to treatment effectiveness, and awareness of the situation. The antecedents are learning, motivation, habits, cultural and religious values, self-efficacy, literacy. The consequences concept includes improving individuals’ clinical outcomes and quality of life and reducing public health costs.

Conclusions. As nursing care focuses more and more on self-management of the disease and not just on treatment, patients are increasingly using different techniques to manage their disease. By incorporating the concept of self-management of chronic disease into modern technology, we can contribute to patient care.

Key words: chronic patients, health care, self-care, self-management